Θανάσιμος τραυματισμός!

 

Τοῦ Δημήτρη Ἀθ. Ἀλεξανδράκη

 

  Τὰ ἀπανωτά ἀνενδοίαστα κτυπήματα, ἀποδεικνύουν τὴν ἀδιαφορία τοῦ πολιτικοῦ συστήματος, γιὰ τὴν ἐπιβίωση τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ τῆς Ρωμιοσύνης εὐρύτερα. Ἀλλάζοντας συνεχῶς πλαίσια ἐκπαίδευσης, κάθε κυβέρνηση ὡς νεανίσκη ποὺ ἀλλάζει φορέματα πρίν βγεῖ στὸ νυφοπάζαρο, παρέσυρε ὃλη τὴν κοινωνία σὲ μιά βορβορώδη κατάσταση. Ἀνίκανοι οἱ πολιτικοί μας νὰ συσκεφθοῦν γιὰ τὴν ἑλληνική παιδεία, - ἃπαξ καὶ ἐπί ἓνα ἒτος μὲ ἐντατικές συσκέψεις -  ἀποφασίζουν ἐν μία νυκτί καθοριστικές ἀλλαγές. Παίζοντας κυριολεκτικά στὰ ζάρια τὸ γλωσσικό ζήτημα τὸ 1964, τὸ 1976, τὸ 1982, τὸ 1992, χωρίς νὰ ἀναφερθοῦμε σὲ ἐπιμέρους τροποποιήσεις, βιβλία κλπ. Πανηγύριζε τὸ πολιτικό σύστημα γιὰ δῆθεν ἀποχουντοποίηση, βοηθώντας ἒτσι καὶ τὴν ἀναρρίχηση "μερικῶς ἀναλφάβητων".

   Σχετικό ἂρθρο τοῦ Σπύρου Μοσκόβου στὴν Deutsche Welle φωτίζει μία ἐπιπλέον πτυχή τοῦ ζητήματος! Τονίζεται πὼς «Γιὰ πολλούς ἡ δημοτική ἒχει ταυτιστεῖ μὲ τὴ δημοκρατία καὶ ἡ  καθαρεύουσα μὲ τὴ χούντα.» καὶ πὼς «Πρόκειται γιὰ μιὰ αὐθαίρετη ὑπόθεση ποὺ δὲν διαθέτει ἱστορικὸ ὑπόβαθρο.»

   Πράγματι εἶναι αὐθαίρετη ὑπόθεση, διότι ὁ δικτάτορας Μεταξάς τὸ 1938 ἀνέθεσε, σὲ ἐπιτροπὴ γλωσσολόγων, φιλολόγων καὶ λογοτεχνῶν μὲ πρόεδρο τὸν Μανόλη Τριανταφυλλίδη, τὴ συγγραφὴ Γραμματικῆς τῆς κοινῆς δημοτικῆς γλώσσας (χωρὶς ἀρχαϊσμοὺς καὶ ἰδιωτισμοὺς (χυδαῖα ἰδιώματα).

Ἡ “Γραμματικὴ τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας” τοῦ Ἀχιλλέα Τζάρτζανου πρωτοεκδόθηκε τὸ 1931 ἀπὸ τὸν ΟΕΣΒ (Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων).

   Ἀπό τὴν ἂλλη θεωρήθηκε ὡς φασιστικός λόγος, ἡ ἐκφορά τοῦ λόγου ἀπό τὸν δικτάτορα Παπαδόπουλο, σάν νὰ ἦταν τὸ ὗφος του, ἡ ἲδια ἡ καθαρεύουσα! Ἒτσι ἡ καθαρεύουσα ἒπρεπε νὰ φύγει ἀπό τὴν ζωή μας γιὰ νὰ μήν μᾶς θυμίζει τὸν δικτάτορα. Πράγματι πολλοί ἒπεσαν στὴν παγίδα τότε (1975 - 1976) - μετά τὴν πτώση τῆς χούντας – μὲ μερικοὺς νὰ πιστεύουν ἀκόμη, πῶς μὲ τὴν δημοτική πᾶμε γρήγορα στὸν ἐκδημοκρατισμό.

   Δέν σκέφτηκε κανείς τους, πὼς ἡ ἁπλή καθαρεύουσα*  ποὺ διδάσκονταν ἒως τὸ 1976, ἦταν σύνδεσμος ἀνάμεσα στοὺς σημερινούς καὶ στοὺς ἀρχαίους Ἑλληνες. Οὒτε ὑπολόγισαν τὸν ἀγῶνα ἑνός ἑκάστου γιὰ τὴν ἐκμάθησή της. Ἀφοῦ καταργήθηκε ἡ ἁπλή  καθαρεύουσα τὸ 1976 ἀπό τὴν ΝΔ, τὸ πολυτονικό τὸ 1982 ἀπό τὸ ΠΑΣΟΚ, ἒκριναν πὼς ἒπρεπε νὰ γίνει ἐπανεισαγωγή τῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπό τὸ πρωτότυπο στὴν Α' Γυμνασίου. Πράγμα ποὺ πραγματοποιήθηκε το 1992.

   Ὃμως τὸ χάσμα δέν γεφυρώθηκε καὶ πολλά αἰωροῦνται καὶ διακυβεύονται στὸ κενό. Ὃπως ἡ μουσικότητα τῆς γλώσσης μὲ τὴν ἒλλειψη τοῦ πολυτονισμοῦ, ἡ ἑνότητα τῆς γλώσσης μὲ τὴν ἐπισημοποίηση τοῦ γλωσσικοῦ δυϊσμοῦ, ἡ ἱκανότητα κατανόησης πρόσφατων κειμένων ἀκόμη καὶ στὴν ἁπλή καθαρεύουσα ἀλλά κυρίως ἡ ἀναγκαιότητα τῆς ὓπαρξής της.

Ἡ “Γραμματικὴ τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας” τοῦ Ἀχιλλέα Τζάρτζανου ἀπόσπασμα.

   Εἲχαμε τὸ πρόβλημα μὲ τὶς τοπικές διαλέκτους, ὃπως καθαρά μᾶς τὸ παρουσίασε στὸ θεατρικό του ἒργο «Η ΒΑΒΥΛΩΝΙΑ», ὁ Δημήτριος Βυζάντιος τὸ 1836 καὶ ἀντί νὰ κρατήσουμε τὴν ἁπλή καθαρεύουσα, συνισταμένη ἀνάμεσα στὴν ἀρχαία καὶ στὴν καθομιλουμένη μὲ τὶς ποικίλες ἐκφορές της, ὃπως ἰδιώματα, διαλέκτους, κοινωνιολέκτους κλπ. ἀποκλίναμε περισσότερο ἀπό αὐτὴν τὴν ἰκανοποιητική λύση. Μὲ τὴν ἒντονη καὶ ταχεία ἒλευση τῆς παγκοσμιοποίησης μάλιστα, πολλοί ἒδωσαν προτεραιότητα στὴν Ἀγγλική γλώσσα, ἀφήνοντας νὰ εἰσρεύσουν πολλές λέξεις στὴν καθημερινότητά μας. Ἒτσι ἒχουμε ἀπό τὴ μιά τὰ ἀρχαῖα πολυτονισμένα καὶ ἀπό τὴν ἂλλη τὴ δημοτική  ὡς νεοφυησόμενη γλώσσα χωρίς ἀντιστάσεις σὲ ξενισμοὺς, ἀτονική καὶ χωρίς «χρῶμα».

   Τώρα ἐκεῖνο ποὺ πρέπει νὰ συνειδητοποιήσουμε εἶναι, πὼς οἱ ἁπλοί ἂνθρωποι τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας ποτέ - καὶ πρίν ἀλλά καὶ σήμερα - δέν εἶπαν πῶς δέν χρειάζεται ἡ γνώση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ τῶν ἂλλων μαθημάτων. Θυμᾶμαι τοὺς γονεῖς καὶ τοὺς μεγαλυτέρους μας νὰ μᾶς παραινοῦν «νὰ μάθετε γράμματα». Πράγμα ποὺ σήμαινε νὰ ἐπικεντρωθοῦμε στὰ μαθήματά μας, στὴν ὑπάρχουσα γνώση ποὺ ἦταν καὶ τὰ θεμέλια τῆς ἐξέλιξής μας ὡς ἂτομα.

   Εἶναι πλέον σαφές!

Τὰ πολιτικά συστήματα δέν καθορίζονται οὒτε ἐξαρτῶνται ἀπό τὴν γλῶσσα ἑνός λαοῦ, ἀλλά ἀπό τὶς προθέσεις καὶ τὰ ἒργα τῶν κυβερνώντων.

* Ἡ ἁπλὴ καθαρεύουσα ἦταν μία ἐνδιάμεση μορφὴ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ποὺ δημιουργήθηκε ὡς συμβιβαστικὴ λύση στὸ λεγόμενο "γλωσσικὸ ζήτημα" ποὺ ταλάνιζε τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὴν ἵδρυση τοῦ κράτους μέχρι τὰ τέλη τοῦ 20οῦ αἰώνα.

   Σὲ ἀντιδιαστολὴ μὲ τὴν αὐστηρή καθαρεύουσα (ἢ ἀρχαΐζουσα ὃπως τὴν ὀνόμαζαν), ἡ ὁποία ἒτεινε περισσότερο προς τὴν ἀρχαία ἑλληνική, ἀπορρίπτοντας λέξεις καὶ συντακτικὲς δομὲς τῆς ὁμιλούμενης γλώσσας, ἡ ἁπλὴ καθαρεύουσα ἦταν προσιτή καὶ πιὸ κοντὰ στὴ ζωντανὴ γλώσσα, χωρὶς ὅμως νὰ συγχέεται  μὲ τὴ δημοτική.

   Πολλοί θεώρησαν πὼς ἡ ἁπλή καθαρεύουσα, ἐμπόδιζε τὴν ἐπικοινωνία τοῦ πολίτη μὲ τὶς δημόσιες ὑπηρεσίας. Αὐτό θὰ μποροῦσε νὰ ξεπεραστεῖ μὲ τὴν ἐντολή, νὰ γίνονται δεκτά τὰ αἰτήματα τῶν πολιτῶν ἀνεξάρτητα ἀπό τὸ ἂν ἦταν γραμμένα στὴν δημοτική ἢ στὴν καθαρεύουσα καὶ οἱ ὑπάλληλοι νὰ βοηθοῦσαν σὲ αὐτήν τὴν ἐπικοινωνία χωρίς νὰ θεωροῦν τὸν θέση τους στὸ δημόσιο ἰδιοκτησία.